Francis Fukuyama napisał dla Atlantic esej o tym, czemu koniec historii jest realny.
Ostatnie 10 lat przebiegły pod znakiem silnych, autokratycznych liderów typu Xi i Putin, pod których rządami Rosja i Chiny szybko się rozwijały. Towarzyszył temy znany vibe, że demokracja jest powolna, wymaga ciągłych kompromisów, a twardy, autokratyczny lider rozwiązuje każdy problem od ręki i bez zbędnych konsultacji.
Autokratyzm stał się do tego stopnia modny, że zainspirował takie kraje jak Węgry, Myanmar i Tunezję.
Ale ostatni rok pokazał jak słaby jest autokratyzm w rzeczywistości.
Koncentracja władzy sprawia, że decyzje są kiepsko przemyślane i mogą mieć katastrofalne skutki.
Liderzy mają niskie realne poparcie. Społeczeństwo milczy ale nie jest to milczące poparcie tylko lęk lub w najlepszym razie obojętność.
Liberalna demokracja miała wiele wyzwań i problemów, progres liberalnych instytucji nie był gwarantowany ale liberalna demokracja przetrwała ponieważ nie ma dobrej alternatywy.
Ludzie nie lubią dyktatury i cenią sobie wolność. W długim terminie żaden autorytarny rząd nie potrafi stworzyć atrakcyjnej alternatywy dla demokracji.
Ludzie głosują nogami, opuszczają Rosję i Chiny na rzecz USA i Europy.
Koniec historii w rozumieniu takim, że historyczny rozwój prowadzi do dominacji liberalizmu, jest nadal realny, ponieważ nie ma realnych, dobrze działających alternatyw.
Przykłady słabości autorytaryzmu jakie podaje Fukuyama są dobitne: Putin, który podejmuje fatalne decyzje o rozpoczęciu wojny, w osamotnieniu, przy absurdalnie długim stole. Nie ma pojęcia o tym jak skorumpowana i niekompetentna jest jego armia i jak silne jest morale po stronie Ukrainy.
Podobnie jest z Chinami, chodź mniej dramatycznie. Xi pozbył się kolektywnego zarządzania na rzecz jednoosobowego autorytaryzmu. To sprawiło, że państwo zaczęło podejmować niskiej jakości decyzje: zero Covid policy, posunięcia przeciwko Alibaba i Tencent, przesadne inwestycje w nieruchomości.
Fukuyama martwi się o USA i powrót MAGA i Trumpa, który jest mocno przywiązany do teorii spiskowych na temat fałszowania wyborów i innych idiotyzmów.
Na koniec pisze o tym, że liberalna demokracja działa tylko wtedy jeśli są ludzie, którym zależy, żeby ją utrzymać.
Fukuyama ma racje.
Jakiś czas temu Biden wprowadził sankcje na eksport zaawansowanych procesorów do Chin. Noah ma ciekawy artykuł na temat skutków tego bana.